Een arbeidsovereenkomst is een juridische overeenkomst tussen een werkgever en een werknemer, waarin specifieke voorwaarden zijn vastgelegd. Er is sprake van een arbeidsovereenkomst wanneer aan de volgende vier kenmerken is voldaan:

1. Gezagsverhouding

Dit betekent dat de werkgever zeggenschap heeft over hoe en wat de werknemer moet doen. De werkgever kan bijvoorbeeld bepalen op welke manier de taken worden uitgevoerd, op welke tijden de werknemer werkt en welke specifieke werkzaamheden moeten gebeuren. Dit kenmerk is belangrijk omdat het aangeeft dat de werknemer niet volledig zelfstandig werkt, maar onder leiding van de werkgever staat.

Voorbeeld: Een werknemer in een kledingwinkel moet zich houden aan de werktijden en de instructies van de manager. De manager kan bepalen hoe de winkel wordt ingedeeld en wat de werknemer moet doen, zoals klanten helpen of kleding sorteren.

2. Persoonlijke arbeid

De werknemer is verplicht om het werk zelf te doen. Dit houdt in dat de werknemer niet zomaar iemand anders kan sturen om het werk te doen zonder toestemming van de werkgever. Het is belangrijk dat de werkgever kan vertrouwen op de specifieke werknemer voor wie hij heeft gekozen.

Voorbeeld: Een leraar moet zelf de lessen geven aan de leerlingen en kan niet zonder toestemming van de schooldirectie iemand anders zijn taken laten overnemen.

3. Loon

De werknemer krijgt een vergoeding voor het werk dat hij of zij doet. Dit kan in de vorm van salaris zijn, een uurloon of zelfs in natura (zoals kost en inwoning). Loon is een belangrijk kenmerk omdat het duidelijk maakt dat de werknemer iets terugkrijgt voor de arbeid die hij levert.

Voorbeeld: Een werknemer in de bouw krijgt iedere maand een salaris voor het werk dat hij doet, terwijl een stagiair misschien alleen een reiskostenvergoeding ontvangt.

4. Gedurende zekere tijd

In de wet staat geen minimumduur genoemd. De arbeidsovereenkomst kan voor bepaalde of onbepaalde tijd zijn en er is geen minimumduur vereist.Dit betekent dat er ook sprake kan zijn van een arbeidsovereenkomst als er slechts voor enkele uren of een dag afspraken worden gemaakt. Dit kenmerk biedt flexibiliteit voor zowel de werkgever als de werknemer en maakt het mogelijk om tijdelijke behoeften te vervullen zonder langdurige verplichtingen.

Voorbeeld: Een werknemer kan voor een tijdelijke klus van een dag of een paar weken worden aangenomen, zoals tijdens het seizoensgebonden werk in een winkel.

Vergelijking met andere overeenkomsten

• Overeenkomst van opdracht: Dit is een overeenkomst waarbij een opdrachtnemer (bijvoorbeeld een freelancer) een taak of dienst uitvoert zonder gezagsverhouding. De opdrachtnemer heeft de vrijheid om het werk op zijn eigen manier uit te voeren en werkt niet exclusief voor één opdrachtgever.

Overeenkomst tot aanneming van werk: Deze overeenkomst betreft het maken of leveren van een product dat van stoffelijke aard is, zoals een huis of meubel. Hier is eveneens geen gezagsverhouding en de aannemer heeft het recht om het werk door anderen te laten uitvoeren.